W czym pianino jednego rodzaju jest lepsze od drugiego?

Bowiem każde z nich ma swoje zalety i wady.

Pianino akustyczne – zwykłe, naturalne pianino

Zalety:

Ma naturalny dźwięk, wynikający z:

• brzmienia jego naturalnych elementów – strun, płyty rezonansowej i obudowy;
• stanu młoteczków uderzających w struny – nowe dadzą dźwięk bardziej stłumione, niż te, które już dłuższy czas były używane;
• sposobu gry pianisty  – za pomocą klawiszy palce pianisty przenoszą impuls energetyczny na uderzające w strunę młoteczki. W tym impulsie płynącym z każdego palca wszystko jest zmienne i gra swoją rolę – siła chwytu palca, jego szybkość, długość, łagodność dotyku. Często dochodzi do tego rezultat brzmieniowy, będący wynikiem pracy całej ręki – przedramienia, łokcia, ramienia – dobre pianino zareaguje odpowiednim dźwiękiem na odpowiednie traktowanie.

Jest zbudowane z naturalnych materiałów, czyli:

• cała obudowa jest drewniana, pokryta politurą – przyjazna w dotyku, mająca swoją temperaturę, zwykle tę samą co ciepła dłoń – a to naprawdę nie jest bez znaczenia;
• drewniana klawiatura – ostatnio coraz częściej wykładana plastikowym wykończeniem – w bardziej szykownych modelach (oraz we wszystkich starych instrumentach) jest, w zależności od ceny, obłożona kością bawolą lub słoniową (te droższe);
• młoteczki, czyli „serce dzwonu”, mają odpowiednio grubą i odpowiednio przygotowaną warstwę filcu (w zależności od grubości i długości strun, które obsługują) – ten właśnie element najbardziej słyszalnie skutkuje takim, a nie innym dźwiękiem – i to one swoim uderzeniem pobudzają struny do drgań, które następnie wzmacniane są przez
• drewnianą płytę rezonansową – tak skonstruowaną, aby dźwięk każdej wysokości miał możliwość jak najpełniejszego wybrzmienia; drewno użyte do płyty jest starannie wyselekcjonowane, podobnie jak to ma miejsce przy budowie skrzypiec czy wiolonczel, aby jak najlepiej przenosiło i wzbogacało drgania strun.

Jest możliwa modyfikacja technik szczegółowych – bardzo przydatnych na dalszych etapach nauczania (np. półpedał, wciśnięcie klawisza na niemo – bez wydobycia dźwięku).

Ponadto każde pianino akustyczne, prawidłowo eksploatowane i konserwowane, stale zwiększa swą wartość rynkową.

Wady:

Ma stałe okresowe koszty eksploatacji:

• strojenie – co sezon (grzewczy i niegrzewczy) czyli dwa razy do roku;
• konserwacja i regulacja mechanizmu.

Jego rozmiar i ciężar powodują, że:

• jest trudne w transporcie i wymaga specjalnego ekwipunku do przenoszenia;
• zajmuje sporo miejsca w mieszkaniu;
• nie jest zbyt ustawne.

Wymaga stałej troski przed zniszczeniem, wynikającym z:

• stopnia wilgotności powietrza i różnic temperatur – powinno stać z dala od okna i grzejników (również kominka) – może się porozsychać
• konieczności ochrony części materiałowych (wszelkiego rodzaju filce) przed molami.

Pianino cyfrowe – alternatywa technologiczna

Zalety:

Nie ma kosztów eksploatacyjnych:

• nie wymaga strojenia – jest idealnie nastrojone w stroju równomiernie temperowanym, elektronicznie wyregulowanym, który, dopóki mamy elektryczne zasilanie, działa bezbłędnie;
• konserwacja i regulacja mechanizmu go nie dotyczy – wszystkie części mechaniczne i elektroniczne są tak zaprojektowane, że właściwie – przy prawidłowej eksploatacji – są niezużywalne.

Gabaryty ułatwiają eksploatację:

• pomimo celowego dociążenia do kilkudziesięciu kilogramów, stosunkowo łatwo je przenieść, nawet gdy zamiast metalowego stojaka krzyżakowego ma stabilny stojak nieskładany z bardzo mocnej płyty wiórowej lub płyty mdf;
• pod każdym względem ( z wyjątkiem długości klawiatury) jest mniejsze – niższe (do wysokości klawiatury) i płytsze (może stać bliżej ściany, bo nie potrzebuje przestrzeni na płytę rezonansową i ramę z naciągniętymi strunami);
• łatwo komponuje się w każdym wnętrzu.

Materiały, z których jest zrobione powodują, że:

• jest niewrażliwe na warunki atmosferyczne i klimatyczne;
• nie ma konieczności chronić go przed jakimikolwiek szkodnikami.

Wady:

Jego dźwięk bardzo różni się od naturalnego, ponieważ:

• nawet najstaranniejsze próbkowanie (sampling) poszczególnych dźwięków musi ostatecznie zostać zniekształcone w procesie ich wzmacniania i emitowania przez głośniki;
• sposób pojawiania się dźwięku, pomimo akcji palców pianisty, ostatecznie jest wynikiem styku elektronicznych elementów, a sposób rozchodzenia się fal dźwiękowych daje zupełnie inne wrażenia słuchowe, niż te, które dają uderzane przez młoteczek struny;
• palce pianisty, nawet najbardziej wykwalifikowanego, nie są w stanie wpłynąć w żaden sposób na takie niuanse brzmieniowe, jak barwa dźwięku czy właściwe uwypuklenie różnic artykulacyjnych pomiędzy dźwiękami – a to one ostatecznie nadają każdemu utworowi jego artystyczny kształt. Stosowana w pianinach cyfrowych tzw. klawiatura dynamiczna, jest w stanie reagować niestety tylko na różnice w natężeniu dźwięku, czyli te zależne wyłącznie od intensywności uderzenia.

Materiały użyte do jego budowy w każdym momencie każą widzieć w nim urządzenie techniczne, a nie wrażliwy na piękno instrument muzyczny:

• z całej metalowej obudowy klawiatury bije zrozumiały chłód, wyczuwalny nawet przy dotyku – dla wielu osób bywa to niezbyt przyjemnym, choć koniecznym dodatkiem do zakupionego sprzętu;
• sama klawiatura reaguje zdecydowanie inaczej niż w instrumencie tradycyjnym – całkowicie wykonana z masy plastycznej jest zupełnie inaczej wyważona i inaczej reaguje na dotyk i chwyt każdego palca;
• dźwięk płynący z metalowo-plastikowych głośników bardziej przypomina studyjne nagranie (bardzo dobre przy droższych modelach) niż tony wydobywane ręką pianisty tu i teraz.

Nie jest możliwe stosowanie technik szczegółowych, typu wciśnięcie klawisza bez wydobycia dźwięku, czy stosowanie w pedalizacji półpedału – do tego mechanizm produkujący dźwięk nie jest przystosowany.

Ponadto każde pianino cyfrowe, od momentu opuszczenia sklepu, stale zmniejsza swą wartość rynkową.

Podsumowanie i spostrzeżenia końcowe

• Jak widać, pianino akustyczne i pianino cyfrowe to instrumenty z gruntu przeciwstawne – zalety jednego wprost wskazują na wady drugiego. Wszystko zależy od tego, co dla kupującego jest ważne i co ostatecznie będzie stanowić priorytet przy podejmowaniu decyzji.

• Jeden i drugi typ pianina ma swoich zagorzałych zwolenników, jak i przeciwników. Jednych i drugich trudno przekonać do rozważenia opcji przeciwnej. Czasem jednak zdarza się, że pierwsza podjęta decyzja nie jest tą ostateczną.

• Z punktu widzenia pianistycznego, artystycznego i estetycznego instrument naturalny zawsze będzie miał przewagę nad cyfrowym, z punktu widzenia ekonomii eksploatacji zwykle będzie odwrotnie.

• Posługując się pianinem cyfrowym, nie da się utworów muzyki klasycznej opracować na takim poziome artystycznym jak na pianinie tradycyjnym. W przypadku muzyki jazzowej i rozrywkowej różnica ta wyraźnie się zaciera, chociaż do końca nigdy nie znika.

• Jeśli chodzi o cenę zakupu, to zazwyczaj dobre nowe pianino cyfrowe kosztuje mniej więcej tyle samo, co dobre używane pianino akustyczne.

D o d a t e k  –  A może zwyczajny keyboard?

To jest najgorsze rozwiązanie:

• dla pianisty jest tak naprawdę zabawką, a nie prawdziwym instrumentem muzycznym;
• nie posiada żadnych zalet pianina cyfrowego – jest za lekki (rusza się na wszystkie strony w czasie gry), nie ma ani pełnej, ani ważonej, ani dynamicznej klawiatury (nie sposób cokolwiek pianistycznego na nim się nauczyć);
• łatwo ulega uszkodzeniom mechanicznym – ma obudowę z miękkiego plastiku;
• w jego przypadku relatywnie niska cena świadczy przeciwko niemu – jest odzwierciedleniem jego jakości i możliwości;